تعادل و تراجیح متزاحمینتعادل و تراجیح متزاحمین، فقدان یا وجود مرجّح برای یکی از دو دلیل متزاحم را می‌گویند. ۱ - تعریفهرگاه دو حکم شرعی الزامی متوجه مکلفی شود و او توان امتثال هر دو را با هم نداشته باشد مسئله از دو حال خارج نیست: ۱. یا هر دو حکم از هر نظر متعادل بوده و هیچ برتری و امتیازی بر یک دیگر ندارند ( تعادل متزاحمین )؛ ۲. یا یکی از دو حکم بر دیگری برتری دارد ( تراجیح متزاحمین ). در صورتی که هر دو حکم متعادل باشند، میان اصولیون از نظر مقتضای قاعده اولی اختلاف وجود دارد؛ مشهور اصولیون به تساقط، و دیگران به تخییر معتقد شده‌اند. ولی نسبت به مقتضای قاعده ثانوی (مستفاد از اخبار)؛ مشهور اصولیون به تخییر معتقد شده‌اند. و اگر یکی از دو حکم بر دیگری برتری داشته باشد، بر اساس قاعده مرجحات باب تزاحم عمل می‌گردد. ۲ - عناوین مرتبطمرجحات تزاحم. ۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۱۰، برگرفته از مقاله «تعادل و تراجیح متزاحمین». |